18 Ekim 2022 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7418 sayılı Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un; yasaklar ve sınırlamalar getiren maddeleri 18 Ekim 2022 tarihi itibarıyla, Basın İlan Kurumu ve ilanlarla ilgili düzenlemeleri ise 1 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kamuoyunda Dezenformasyon Yasası olarak bilinen yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren gazetecilere yönelik gözaltılar, tutuklama ve idari para cezaları artmıştır. Bunun yanında son zamanlarda iktidarın rahatsız olduğu haberlere yönelik olarak Sulh Ceza Mahkemeleri tarafından doğrudan erişim engelleri getirilerek vatandaşlarımızın haber alma özgürlüğü engellenmektedir.
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) verilerine göre; bu düzenleme kapsamında son bir yıl içerisinde en az 33 gazeteci hakkında sansür yasası kapsamında soruşturma açılmış, 6 gazeteci gözaltına alınmış, 4 gazeteci tutuklanmıştır. Bu verilere ek olarak; Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nin 2023 Dava İzleme Raporu’na göre 314 gazeteci toplam 154 davada sanık olarak yargılanmış ve bu davaların 133’ünü gazetecilik faaliyeti nedeniyle açılan davalar oluşturmuştur. Sonuç olarak Türkiye, Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) tarafından hazırlanan 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke arasında 165’inci sıraya kadar gerilemiştir.
Merdan Yanardağ, Barış Pehlivan, Tolga Şardan gibi gazeteciler haksız yere cezaevinde kalmış ve yargılanmıştır. Güncel bir örnek olarak ise geçtiğimiz günlerde kamuoyuna yansıyan bilgilerde, “Sarallar” olarak bilinen suç örgütü üyelerinin yargılandığı davayı haberleştiren Gerçek Gündem editörü Furkan Karabay, “terörle mücadelede görev almış kişiyi hedef gösterme” ve “iftira” suçunu işlediği iddiasıyla tutuklanmış, dün ise serbest bırakılmıştır.
Bu bağlamda;
- Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yürürlüğe girmiş olduğu tarihten günümüze kadar kaç gazeteci gözaltına alınmış, tutuklanmış veya hakkında idari para cezası uygulanmıştır?
- TCK’nın 217/A maddesi kapsamında 2022 ve 2023 yılları arasında kaç kişi hakkında soruşturma açılmış, bu soruşturmaların kaçı kamu davasına dönüşmüş ve dava sonuçlarına göre kaç dava mahkûmiyetle sonuçlanmıştır?
- Gazetecilik faaliyetini icra ederken kaç gazeteci kolluk kuvvetleri tarafından darba maruz kalmıştır?
- 2020, 2021, 2022 ve 2023 yılları arasında kaç tane habere erişim engeli getirilmiştir?
- Bakanlığınızca 2021 yılında hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında ‘İfade ve Basın Özgürlüğüne İlişkin Standartların Yükseltilmesi’ başlığı altında vaat edilen “İfade özgürlüğünün en geniş şekilde teminat altına alınması amacıyla ilgili mevzuat uluslararası insan hakları standartları doğrultusunda gözden geçirilecektir.” maddesi kapsamında hangi çalışmalar yapılmıştır?